LĘK SZKOLNY

OBAWY PRZED PÓJŚCIEM DO SZKOŁY – JAK UŁATWIĆ STRAT DZIECKA

 

Pójście do szkoły to bardzo ważne a jednocześnie bardzo stresujące wydarzenie w życiu dziecka. Niektóre dzieci z radością oczekują na rozpoczęcie nauki. Inne przeżywają ten moment zupełnie inaczej, z lękiem i wycofaniem. A czasami pojawiają się oba te stany jednocześnie, bo przecież to, co nieznane wywołuje w każdym z nas wiele emocji: ciekawość, radość, ale i lęk, strach, niepokój.

Często zakłada się, że każdy siedmiolatek jest zdolny do pełnienia roli ucznia, że sprosta wymaganiom stawianym przez szkołę. Mówimy wtedy o tzw. dojrzałości szkolnej. Niestety nie zawsze tak jest. Tym bardziej, że coraz więcej sześciolatków podejmuje naukę. Dojrzałość nie zawsze jest równa wiekowi biologicznemu.

Jak wobec tego przygotować dziecko do tak wielkiej dla niego zmiany? W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się temu, dlaczego u dziecka może pojawić się strach przed szkołą. Bardzo wiele zależy od środowiska w jakim dziecko się wychowuje. Ważni się przede wszystkim rodzice, ale także dziadkowie i rodzeństwo. Naukowcy twierdzą , że również płeć ma znacznie, bowiem do szkoły lepiej przystosowują się dziewczynki. Istotne są zdolności adaptacyjne dziecka i sposoby radzenia sobie ze stresem.

Przyglądając się roli rodziców w przygotowaniu dziecka do podjęcia nauki, istotne jest ich powodzenie w budowaniu u dziecka poczucia wartości, pewności siebie. Często obawy dziecka narastają, gdy rodzic określa swoje oczekiwania, co do poziomu nauki. Dziecko wychowywane w pewnej atmosferze zdaje sobie doskonale sprawę z ambicji rodziców i ich oczekiwań właśnie. Chce im sprostać, ale często dużym kosztem. Sprawę może pogarszać porównywanie do np. starszego rodzeństwa, bądź znajomych, którzy świetnie sobie radzą w szkole, odnoszą sukcesy. (Ma to jeszcze większe znaczenie, gdy dziecko rozpoczęło już naukę i napotyka na pierwsze problemy). Dziecko nie wie jak będzie w szkole, czy na pewno sobie poradzi, obawia się porażki i rozczarowania rodzica. Zdarza się, że rodzice straszą dziecko szkołą, że to tam wreszcie nauczą go posłuszeństwa.

Lęk bywa też spowodowany obawą przed oddzieleniem od mamy, tzw. lęk separacyjny. Pojawia się on zwłaszcza u dzieci, które były krótko w przedszkolu lub, gdy rodzice są nadopiekuńczy. Silna zależność od rodziców powoduje, że dziecko nie czuje się wówczas wystarczająco samodzielne, boi się podejmowania własnych decyzji.

Lęk będzie się ujawniał u dzieci, które do tej pory miały ograniczony kontakt z rówieśnikami. Ich obawy będą pojawiały się w związku ze strachem przed nawiązywaniem nowych znajomości, ze strachem przed nauczycielem, przed nowym miejscem, przed byciem ocenianych, przed zadawaniem pytań, przed ośmieszeniem itd. Są także dzieci, które mają po prostu słabą odporność na stres ze względu na specyfikę układu nerwowego, albo takie, a nie inne cechy osobowości.

Dzieci mogą mieć trudność w ujawnieniu swoich obaw, dlatego najczęstszymi objawami lęku przed szkołą mogą być: ból brzucha, biegunka, trudności z zasypianiem i porannym wstawaniem, apatia, osowiałość, milczenie. (Nie rozwiązany wewnętrzny konflikt może przemienić się w fobię szkolną). Rodzic musi być czujny i przyglądać się dziecku.

Co zrobić, aby ułatwić dziecku start?  Najlepszą metodą na lęki szkolne jest odpowiednio wczesne oswojenie dziecka ze szkołą, również dosłownie. Niech dziecko ma możliwość zobaczenia do jakiej szkoły będzie chodziło, jak wyglądają klasy, kto będzie wychowawcą. Niech dziecko aktywne uczestniczy w przygotowaniu wyprawki szkolnej. Ale najważniejsze oswajanie odbywa się w domu. Po pierwsze rozmowa i aktywne słuchanie swojego dziecka. Dajmy dziecku możliwość opowiedzenia o jego przemyśleniach na temat szkoły, rozwiejmy jego wątpliwości, opowiedzmy o swoich zabawnych przeżyciach w szkole. Szkoła ma jawić się w oczach dziecka, jako coś na co warto czekać, jako okazja na doświadczanie wielu wspaniałych rzeczy.

Chwalmy, chwalmy, nagradzajmy i jeszcze raz chwalmy. Niech nasza pociecha wie, że ma w nas wsparcie, że akceptujemy ją, taką jaką jest, nawet jeśli w szkole napotka na problemy. A fakt, ż rozpoczyna szkołę dodatkowo napawa nas dumą.

Bardzo dobrym sposobem przygotowania dziecka do szkoły jest bajkoterapia, czyli czytanie terapeutycznych bajek, które mogą pomóc w obniżeniu lęku u Twojego dziecka

Jeżeli rodzic ma wątpliwości, czy odpowiednio przygotowuje dziecko do szkoły może zgłosić się do fachowca. Poradnie dysponują również testami do badania dojrzałości szkolnej.

 

Aleksandra Kowal- psycholog, psychoterapeuta

Centrum Pomocy Psychologicznej, Psychoterapeutycznej i Coachingu NZOZ TAM w Opolu

• poprz.
• nast.